Түркістан облысын турист ретінде зерттей отырып, сіз жергілікті көрікті жерлерді ғана таба алмайсыз. Мұнда бүкіл Қазақстан үшін бірегей орындар орналасқан, олардың бірі – жұмбақ Ақмешіт немесе Ақмешіт-әулие үңгірі. Бұл мақалада біз бүкіл Орталық Азияның осы маңызды ғибадатханасына байланысты аңыздар мен нанымдар туралы айтып береміз.
Ақмешіт үңгірі, қазақ тілінен аударғанда “ақ мешіт” дегенді білдіреді, мәні бойынша табиғаттың өзі жаратқан ғибадатхана болып табылады. Ол Түркістан облысы Кеңестөбе ауылынан бес шақырым жерде, Шымкенттен 150 шақырым жерде орналасқан. Бұл жер ежелгі дәуірден бері құрметтелген – бұл керемет атмосфераның, сөзсіз эмоциялардың, таңғажайып атмосфераның және тіпті ерекше климаттың арқасында.
Бұл үңгірдің Қай ғасырда және қандай жағдайда пайда болғандығы туралы нақты мәліметтер жоқ екенін ескеріңіз, дегенмен 1973 жылы оны Мәскеуден келген геологтар, тіпті одан да ертерек тарихшылар зерттеген. Біріншісі ақ мешіттің пайда болу себебі метеориттің құлауы болды деп болжады. Екіншілері әктас қабатында үңгір пайда болған тастар энеолит дәуіріне, яғни мыс-тас дәуіріне жатады дейді. Қалай болғанда да, бүгінде Ақ мешіт Орталық Азиядағы ең үлкен үңгірлердің бірі болып табылады.
Үңгір ұзындығы 150 метрге, ені 65 метрге және биіктігі 25 метрге созылады, оның ішкі көрінісі өте таңқаларлық – кейбір нүктелерден олар киіз үйдің шаңырағына ұқсайды, ал екінші жағынан тұмарға ұқсас, тұмарға арналған дәстүрлі қазақ корпусы. Үңгірдің акустикасы шынымен ерекше: егер сіз бұрыштардың бірінде тұрып, бүкіл дауыспен сөйлесеңіз, оның басқа бұрышында сізді ешкім естімейді.
Үңгірдің кеңістігі шашыраңқы, жұмсақ жарықпен жарықтандырылған. Кейде жартастағы тесіктерден су тамшылайды, ал мұнда арнайы микроклимат орнайды: қыста ол жылы, ал жазда ол сыртынан қарағанда салқын болады. Сонымен қатар, үңгірдің айналасында ағаштар өспейді, бірақ жер асты залының жиырма метрлік тереңдігінде кішкентай БАҚ өзінің экожүйесімен, бірнеше ескі тұттың нағыз тірі бұрышымен өмір сүреді және дамиды. Олардың жапырақтары, тікелей күн сәулесінен қорғалған, ерекше жарқын, қаныққан түске ие, оны сырттан табуға болмайды, сонымен қатар онда құстар мен жабайы көгершіндер тұрады.
Ақмешіт үңгіріне келгендердің әрқайсысының өз мақсаты бар-халық қауесеті бұл жерге табиғаттан тыс қасиеттер берді. Көптеген туристер тастарды пирамидаларға салып, тілектерін айтады, кейбіреулері ағаштарға байлайды немесе жай ғана ақ орамалдар қалдырады, мұндай рәсімдер тілектердің орындалуына көмектеседі деп үміттенеді. Орын күштер, қауесетке қарағанда, қабілетті емдеуге көптеген аурулар: бесплодные пары жүргізеді, балалар, біреудің қысымы қалпына келеді, біреу излечивается қант диабетін. Дәл қалпына келтіру үшін көптеген адамдар үңгірдің ішінде орналасқан ұзындығы 7-8 метр жарықшақты аралап, өз қалауын сақтайды.
Әрине, Ақмешіт үңгірімен бірнеше аңыз байланысты. Біреулер бір кездері бұл жерде киіз үйдің ішінде тұрғызып, баспалдақпен жоғары және төмен жүретін әулиелер отбасы өмір сүрген дейді. Біреу-мұнда жаудан жасырынған әйелдер мен жоңғар шапқыншылығы кезіндегі балалар. Біреулер ежелгі уақытта үңгірде Сүлеймен пайғамбар қуып шыққан үлкен жылан өмір сүргеніне сенімді.
Басқа әңгімелерде бұл үңгірде адамдар құрметтейтін үлкен мешіт болған, оған тек жартастың ішінен кіруге болады – орталық күмбезге жеткен төрт жерасты жолдарының көмегімен. Жүздеген жылдан астам уақыт бұрын мешіт күмбезінің бір бөлігі құлап, өткелдер жабылып, құлаған жерде алшақтық пайда болды, ол арқылы біз бүгін үңгірге кіреміз. Уақыт өте келе мұнда баспалдақ пайда болды, содан кейін бүкіл Азиядан мыңдаған қажылар келді.
Тағы бір аңыз бойынша, батыр Есіркеп Қойкелді жоңғарларға қарсы 10 000-нан астам сарбазбен өнер көрсетуге дайындалып жатқан күні жаңбыр жауған. Олардың барлығы пана іздеді-және оны үңгірден тапты, онда олар ауа-райының аяқталуы туралы дұға ете бастады. Жауын жауған кезде жауынгерлер “Қаратау тауының етегіндегі бұл үңгір бізді және жылқыларымызды жаңбырдан қорғады” деп шешті. Мұндағы тастар мата сияқты ақ түсті, біз бәріміз осында дұға ете алдық. Бұл қасиетті орын,енді оның аты – Ақмешіт”.
Бір нәрсе анық – үңгірде тыныс алу өте оңай, мұнда келгендердің бәрі шынымен ерекше күш сезінеді. Мұны зерттеулер де растайды-үңгірде өткізілген 15 минут қан қысымын қалыпқа келтіруге көмектеседі. Көптеген жылдар бойы үңгірді қорғаған жергілікті тұрғындар, сондай-ақ қамқоршы жыл сайын бұл ғибадатханаға баруға тырысатындығын айтады.
Информация взята с сайта Tengritravel.kz
